ALGEMENE VOORWAARDEN IN EEN NOTENDOP

Wekelijks krijg ik in mijn praktijk opdrachten om algemene voorwaarden voor een onderneming op te stellen. Dit varieert van algemene leveringsvoorwaarden, algemene verkoopvoorwaarden, inkoopvoorwaarden tot algemene verhuurvoorwaarden. Vaak denken ondernemers dat het hebben van algemene voorwaarden verplicht is. Dat is helemaal niet zo. Mocht uw onderneming jaarlijks slechts enkele overeenkomsten aangaan, dan kan het wellicht verstandig zijn om voor die paar overeenkomsten een maatwerkovereenkomst op te stellen in plaats van algemene voorwaarden te gebruiken. 

Wat zijn nu algemene voorwaarden?

Het begrip algemene voorwaarden is geregeld in artikel 6:231 sub a van het Burgerlijk Wetboek (BW). Onder algemene voorwaarden wordt verstaan: een of meer bedingen die zijn opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen, met uitzonderingen van bedingen die de kern van de prestaties aangeven, voor zover deze laatstgenoemde bedingen duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd. Het begrip beding betreft iedere contractuele afspraak. Aansluitend omschrijft artikel 6:231 BW de begrippen gebruiker en wederpartij. De gebruiker van algemene voorwaarden is degene die de algemene voorwaarden in overeenkomsten gebruikt. De wederpartij is degene die door ondertekening van een geschrift of op andere wijze de gelding van algemene voorwaarden heeft aanvaard. Met andere woorden, de wederpartij is de partij die de algemene voorwaarden accepteert. Kernbedingen, bepalingen die de kern van de prestatie van de gebruiker aangeven, zoals bijvoorbeeld de prijs of een minimumafnameverplichting, maken geen deel uit van de algemene voorwaarden.

Toepasselijkheid

Algemene voorwaarden zijn van toepassing als de gebruiker en de wederpartij dit samen afspreken. Als de wederpartij de voorwaarden accepteert zonder dat hij de voorwaarden inhoudelijk heeft gezien, kan hij er toch aan gebonden zijn. Wel rust er op de gebruiker van de algemene voorwaarden een informatieplicht. Op grond van de wet moet de gebruiker van de algemene voorwaarden namelijk de wederpartij een redelijke mogelijkheid bieden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Hierbij is het uitgangspunt dat de algemene voorwaarden vooraf of bij het sluiten van de overeenkomst ter hand gesteld worden aan de wederpartij, tenzij dit in redelijkheid niet mogelijk is.

Zijn de voorwaarden niet vooraf of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand gesteld, dan kan de wederpartij deze algemene voorwaarden over het algemeen vernietigen. De wederpartij doet dit door schriftelijk aan de gebruiker te laten weten dat hij een beroep doet op de vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden. In dat geval kan de gebruiker niet met succes een beroep doen op zijn algemene voorwaarden.

Verder is wettelijk geregeld dat de algemene voorwaarden geen onredelijke (de wet spreekt van onredelijk bezwarende) bedingen mogen bevatten. Een onredelijk bezwarend beding kan namelijk door de wederpartij worden vernietigd, zodat dit beding niet meer geldt. Soms zie je in algemene voorwaarden bijvoorbeeld bepalingen opgenomen waarin alle vormen van aansprakelijkheid worden uitgesloten. Zo’n beding kan onredelijk bezwarend zijn.

In de wet zijn een zogeheten zwarte en grijze lijst opgenomen. Bepalingen die op de zwarte lijst staan, zijn in het geval de wederpartij een consument is in ieder geval onredelijk bezwarend en dus vernietigbaar. Ten aanzien van bedingen op de grijze lijst wordt bij overeenkomsten met consumenten vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn. In dat geval zal de gebruiker van de algemene voorwaarden moeten bewijzen dat de bepaling niet onredelijk bezwarend is.

In de praktijk zie ik het vaak gebeuren dat een gebruiker van bepaalde algemene voorwaarden deze voorwaarden zelf heeft samengesteld door delen van algemene voorwaarden van andere bedrijven te knippen en te plakken in een eigen set voorwaarden. Dit is niet zonder risico’s. Het kan op deze manier gebeuren dat er in de algemene voorwaarden verplichtingen of een werkwijze wordt vastgelegd die de gebruiker helemaal niet hanteert of op zich wil nemen. Ook kan het zijn dat er allerlei bedingen in zijn opgenomen die voor de gebruiker helemaal niet aan de orde zijn, terwijl bepaalde punten die wel voor de gebruiker van belang zijn helemaal niet geregeld zijn.

Net zo vaak kom ik tot de conclusie dat een onderneming wel algemene voorwaarden heeft, maar hier toch niet met succes een beroep op kan doen, omdat ze niet op de juiste wijze van toepassing zijn verklaard of niet ter hand zijn gesteld. Dat is zo zonde.

Algemene voorwaarden opstellen voor een onderneming is en blijft maatwerk. Wil men er als gebruiker ook echt iets aan hebben, dan zal men de voorwaarden op de juiste wijze van toepassing moeten verklaren en voorafgaand of bij het sluiten van de overeenkomst met de wederpartij, ter hand moeten stellen. Mocht u algemene voorwaarden wensen voor uw bedrijf laat u dan goed informeren. Goede voorlichting over uw voorwaarden en het gebruik ervan kan uw onderneming in de toekomst bij een geschil een hoop (financieel) leed besparen.