‘MOONSHINING’ OF ZELF DRANK STOKEN

De Amerikaanse realityserie ‘Moonshining’ neemt ons mee naar de wereld van illegale stokerijen, verborgen in bos- of moerasgebied waarbij de hoofdrolspelers voortdurend op hun hoede zijn om uit de klauwen van de overheid te blijven en bij het licht van een heldere maan hun alcohol maken, die dan gedronken wordt uit grote jampotten.

Toch is voor velen het idee om op een ambachtelijke manier je eigen bier, wijn of -zoals in mijn geval- gin te maken, heel aantrekkelijk. Voor mij was een bezoek aan Distilleerderij H. Van Toor Jz. in Vlaardingen genoeg om verslingerd te raken aan het idee van het maken van een eigen gin.

Er zijn talloze sites waar je informatie kunt vinden over zelf wijn of bier maken. Bij de HEMA kun je daarvoor zelfs je ‘starterskit’ kopen. En in menig universiteitslab staat wel ergens in een hoekje een emmer waar vreemde borrelende geluidjes uit komen.

Hoe legaal of illegaal is het zelf produceren van alcohol?

Om hierover wat meer duidelijkheid te verschaffen moet onderscheid gemaakt worden in het produceren van zwak alcoholische dranken zoals (speciaal)bier en wijn (tussen de 0,5 en 15% ABV, alcohol by volume) en het produceren van sterk alcoholische dranken zoals wodka, whisky, jenever, gin en rum (15% of meer ABV).

Voor de thuisproductie van bier en wijn is geen vergunning nodig, zolang je deze alcoholische dranken maar voor eigen gebruik produceert. Dat wil zeggen: voor jezelf, je familieleden en gasten. Ga je het zelf gebrouwen goedje verkopen dan wordt het een ander verhaal, maar daarvoor verwijs ik graag naar de site van de belastingdienst.

Om sterke drank te kunnen produceren heb je speciale hulpmiddelen nodig. Tot 15% ABV (de grens die de wet aangeeft) kun je alcohol produceren door een proces van vergisting van suiker in zuiver water.

Maar wil je het alcoholpercentage verhogen, moet de alcohol worden gescheiden van de rest (‘distilleren’). Het geheel moet worden verwarmd in een speciale ketel (vandaar ook de term ‘stoken’) waarbij de alcohol verdampt. De alcoholdamp wordt in een andere ketel afgekoeld en vervolgens opgevangen. Door tussentijds de vloeistof te proeven en te controleren op alcoholgehalte en vreemde luchtjes, krijg je uiteindelijk een distillaat dat in de regel een alcoholpercentage heeft van meer dan 55%.

Je kunt via allerlei sites prachtig glimmende koperen distilleerketels kopen met toebehoren, waarbij dan vaak wordt vermeld dat deze puur voor ‘decoratieve doeleinden’ worden verkocht. De Wet op de Accijns geeft echter regels rondom het ‘voorhanden hebben’ van een distilleerketel. Je mag namelijk enkel een distilleerketel hebben wanneer je daar een vergunning voor hebt. Het gaat dus niet alleen om het kopen van een destilleerketel, je mag hem bijvoorbeeld ook niet zelf vervaardigen zonder vergunning.

Die vergunning kun je aanvragen bij de Douane. Je moet precies aangeven waar je het apparaat gaat gebruiken, hoeveel apparaten je hebt en hoeveel inhoud ze hebben, tekeningen van de ruimte toezenden waar ze geplaatst worden, aangeven waar je de gemaakte alcohol gaat opslaan en aangeven wat je verwacht te gaan produceren. Dit wordt de accijnsgoederenplaats genoemd.

De kans zit erin dat ze tevens ook een kijkje komen nemen naar de ketel. Ook moet je ze op de hoogte houden van wat er met de ketel gebeurt (bijvoorbeeld wanneer je hem sloopt, verkoopt of op een andere locatie alcohol gaat stoken).

Tevens moeten regels rondom de productie in een accijnsgoederenplaats in acht worden genomen. Vóór 1 januari 1996 gold de vrijstelling die nu nog voor bier en wijn geldt, ook voor sterke drank. Nu niet meer, dus dat houdt in dat er hoe dan ook een vergunning moet worden aangevraagd voor het maken van sterke drank.

Die vergunning brengt ook weer een aantal extra verplichtingen met zich mee. Zo moet je onder meer een nauwkeurige boekhouding bijhouden van de grondstoffen die je inkoopt en van de alcoholhoudende producten die je maakt. Verder moet je onder meer bijhouden of er flessen met alcohol zijn gesneuveld en of er verliezen zijn opgetreden bij het productieproces. Dat is allemaal van belang om te kunnen controleren hoeveel accijns je moet gaan betalen voor je zelfgestookte drank zodra deze de accijnsgoederenplaats verlaat.

Het probleem met deze vergunning is, dat hij niet wordt afgegeven aan particulieren, dus enkel aan degenen die als ondernemer staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en vanuit de accijnsgoederenplaats direct aan de afnemer leveren.

Het zonder vergunning produceren van sterke drank is dus niet geoorloofd. De vraag is natuurlijk:

Wat kan er gebeuren als je het toch doet?

Niet zoveel, zolang niemand erachter komt dat je zelf alcohol stookt. Gebruik je de zelfgestookte jenever enkel om jezelf op vrijdagavond te trakteren, dan lijkt de ‘pakkans’ gering. Dat blijkt (volgens de zelf stokende bloggers en stookfora op internet) ook de instelling van de meeste hobbystokers te zijn.

Komt de douane er wel achter dat jouw stookketel niet alleen maar mooi staat te wezen in de  schuur, dan kan het zomaar zo zijn dat je met de volgende problemen te maken krijgt:

Het niet hebben van een vergunning voor een distilleerketel voor sterke drank levert in eerste instantie maximaal een boete op ‘van de derde categorie’ (dat is € 8.200,00 – tarief 1.1.2016)

Heb je geen vergunning voor de distilleerketel aangevraagd omdat je de accijns wil vermijden (in gewoon Nederlands heet dat ‘belastingontduiking’), of omdat je weet of had moeten weten dat het distilleertoestel voor accijnsvermijding gebruikt zal worden, dan kan dat maximaal leiden tot een geldboete van de vierde categorie (ofwel € 20.250,00 – tarief 1.1.2016). Ook kun je er tot vier jaar gevangenisstraf voor krijgen.

Heb je geen vergunning om alcohol te maken op een accijnsgoederenplaats, dan geldt ook een maximale geldboete van de vierde categorie (€ 20.250,00) of vier jaar gevangenisstraf. Als het daardoor ontdoken bedrag aan accijnzen hoger is, kan dat hogere bedrag als boete worden opgelegd.

Het verkopen van alcoholhoudende drank mag enkel wanneer je een horeca- of slijtersvergunning hebt volgens de Drank- en Horecawet en zal je je ook moeten houden aan bepalingen in de Warenwet en eventuele controle van de Voedsel- en Warenautoriteit.

Zolang het zelf gedistilleerde goedje in flessen in jouw opslagplaats ligt, of sjiek op eikenhouten vaten ligt te rijpen, ben je nog geen accijns verschuldigd. Die verplichting wordt opgeschort tot het moment waarop je een en ander hebt gebotteld en het de accijnsgoederenplaats verlaat. Dan zal uit jouw administratie moeten blijken hoeveel liter is geleverd. De hoogte van de accijns is vervolgens afhankelijk van het alcoholpercentage van de drank die je produceert.

Rekenvoorbeeld: je maakt 70 liter jenever (37% alcohol) en verkoopt dat aan derden. Dan geldt voor de vaststelling van de verschuldigde accijns de volgende berekening: tarief per hl bij 20°C x percentage alcohol x aantal liters : 100 = accijns, ofwel € 16,86 x 37 x 70 : 100 = € 436,67 (tarief 1.1.2014).

Gevaar

Pure alcohol is goed om dingen mee te ontsmetten en te reinigen, maar is zeker niet drinkbaar. Als je zelf distilleert dan is het percentage alcohol in de regel vrij hoog. Een waarschuwing is dan ook op zijn plaats. Denk aan de gevallen van blindheid in Rusland na zelfgestookte Wodka.

Bij het distilleren van alcohol, kun je bijvoorbeeld methanol produceren terwijl je ‘ethanol’, wilt hebben. Dit gebeurt bijvoorbeeld doordat er ‘pectase’ aanwezig is in het te distilleren mengsel of door het mee gisten van houtresten of pitten in het te distilleren mengsel. Methanol is giftig en je kunt er zenuwproblemen van krijgen. Die kunnen dan weer uitmonden in blindheid of overlijden.

Daarnaast heb je bij het distilleren te maken met alcoholdampen. Deze dampen zijn (logischerwijs) zeer brandbaar. Dat is dan weer een groot risico als je zo dom bent om met een gasbrander te werken in plaats van een elektrische kookplaat in een niet goed geventileerde ruimte.

Mij ‘Googelend’ afvragend of er niet al een distilleerderij met mijn naam bestaat, kom ik een advertentie tegen uit 1940 van N.V. Mineraalwater- en Limonadefabriek P.F. Liebrand & Zn. uit ’s-Hertogenbosch.

Misschien moet ik het toch maar bij water houden.